وبلاگ رقص دانش وبلاگ خبری، علمی ، آموزشی و ...
| ||
|
در این گزارش و گزارشهای بعدی مشرق، سابقه این سازمانهای بینالمللی در بازرسی و مصاحبه با دانشمندان و سرانجام این دید و بازدیدها را بیشتر بررسی خواهیم کرد. فابیوس: «فرانسه با توافق هسته ای بدون دسترسی به مراکز نظامی موافقت نخواهد کرد»
قطعنامههای شورای امنیت در جنگ خلیج فارس داستان از آنجا شروع شد که عراق در 1990 میلادی به کویت حمله کرد و قدرتهای جهانی که نسبت به حمله عراق به ایران واکنش خاصی نشان نداده بودند، ناگهان نگران حاکمیت ملی کویتیها شوند و تحریمهایی را علیه کشور مهاجم تصویب کردند. تحریمهای شورای امنیت، تقریباً ممنوعیت کامل هر گونه اقدام مالی و تجاری در ارتباط با کشور عراق است. قطعنامه 661 که در 6 آگوست 1990 یعنی تنها 4 روز پس از حمله عراق به کویت تصویب شد، با اشاره به اینکه پرونده عراق به فصل هفت منشور سازمان ملل انتقال یافته است، همه دولتها را موظف میکند تا از موارد زیر جلوگیری کنند:
اشغال کویت توسط ارتش عراق، یکی دو روز بیشتر طول نکشید اما جریانی را کلید زد که 13 سال حکومت صدام را تحت فشار منتهی به سقوط قرار داد
سال 1991 یعنی چند ماه پس از اشغال کویت، بر اثر حمله آمریکا به عراق و فشار کشورها و سازمانهای منطقهای و بینالمللی ارتش عراق از کویت عقبنشینی کرد اما شورای امنیت به بهانه استفاده از این حربه برای خلع سلاح عراق، تحریمها را برنداشت، ضمن اینکه تعامل با دولت عراق در زمینه فناوری های مرتبط با مسائل نظامی و هستهای را نیز به لیست تحریمها افزود. در 3 آوریل 1991 میلادی، قطعنامه 687 سازمان ملل با یک رأی مخالف (کوبا) و دو رأی ممتنع (اکوادور و یمن) در شورای امنیت سازمان ملل تصویب شد که از عراق میخواست تا تمام سلاحهای بیولوژیک و شیمیایی و تمام موشکهای بالستیک و فعالیتهای هستهای خود را از بین ببرد و طی 15 روز، تمام پایگاههای مرتبط با فعالیتهای یادشده را به صورت فهرست، ارائه دهد. تأسیسات نظامی عراق که در حین یا پس از بازرسیها منهدم شدند طبق قطعنامه 687، کمیته ویژهای توسط شورای امنیت ایجاد شد تا مفاد قطعنامه را پیگیری کرده و بازرسی از مراکز نظامی در عراق را انجام دهد. ضمن اینکه مقرر شد تا آژانس بینالمللی انرژی اتمی و دبیر کل سازمان ملل، گزارشی را طی 15 روز در مورد چگونگی پیشرفت مفاد قطعنامه ارائه کنند. تحریمهای شدید علیه عراق توسط سازمان ملل و آمریکا در کنار امکان اشغال مجدد این کشور توسط نیروهای ناتو موجب شد عراق قانع شود بازرسان سازمان ملل را راه دهد، گر چه در ابتدا برخی از مراکز مشکوک را یک «مرغداری» ساده معرفی کرده بود. کمیسیون ویژه سازمان ملل با نام اختصاری UNSCOM از سال 1991 تا 1999 فعال بود و ریاست آن را رالف ایکئوس (تا 1997) و ریچارد باتلر (تا 1999) بر عهده داشتند. رالف ایکئوس - ریچارد باتلر رحاب رشید طه متهم شد که در آزمایشگاه «حَکَم» سرگرم ساخت بمب شمیایی و بیولوژیک بوده است. آزمایشگاهش را در 1996 میلادی منفجر کردند دسترسیهای کمیسیون یادشده، بسیار بالا بود. آنها حق داشتند به هر پایگاه و تأسیساتی وارد شوند، چه روی زمین و چه زیر زمین، هرگونه اطلاعاتی را بپرسند، دریافت کنند، بیازمایند، کپی کنند یا ضبط نمایند، از هر چیزی که بخواهند نمونهبرداری کنند و نمونهها را با خود ببرند، و ... . از همان ابتدا یک هواپیمای شناسایی آمریکایی در اختیار آنها قرار گرفت که تصاویر آن به آمریکا و اسرائیل فرستاده میشد. این امر موجب اعتراض دولت صدام شد. ریچارد باتلر رئیس کمیسیون بین المللی ای بود که مواد لازم برای عملیات روباه صحرا را فراهم ساخت
عملیات نظامی آمریکا با نام روباه صحرا وقتی بازرسان سازمان ملل در حال بازرسی از مراکز نظامی عراق بودند، مهندسان سیا در مقام تکنیسینهای سازمان ملل بیکار نبودند و تجهیزات جاسوسی را در پایگاههای عراق، نصب میکردند. این را گزارش واشنگتن پست یک ماه پس از بمباران عراق، فاش کرد. اسکات ریتر که خود از بازرسان سازمان ملل بود، با افشای این اسناد سهم مهمی در پایان دادن به کار کمیسیون در دسامبر 1999 داشت، گر چه باتلر تلاش کرد از خود دفاع کند. ریتر با نقل ماجرای پایان بازرسیها، عامل آن را بهانهجویی بازرسان براساس نقشهای از پیش طراحی شده دانست نه نتیجه ممانعت مأموران عراقی از بازرسی مراکز نظامی و سیاسی. این در حالی است که ادعای بیرونراندن بازرسان توسط مأموران عراقی بارها و بارها توسط مسؤولان آمریکایی تکرار شد، حتی توسط کالین پاول در سخنرانی معروفش در شورای امنیت آمریکا برای توجیه لزوم حمله به عراق در سال 2003 میلادی. خودِ باتلر بعدها گفت به توصیه سفیر آمریکا، مأموریت بازرسان را پایان داده تا در اثر حملههای هوایی نیروی نظامی آمریکا و انگلیس، صدمه نبینند. بازرسان آژانس و سازمان ملل در حال بازرسی از مراکز نظامی عراق جمله آخر قطعنامه 687 که در سال 1991 برای تشکیل کمیسیون بازرسی تصویب شده بود، بسیار کلیدی بود: «شورای امنیت تصمیم دارد در صورت نیاز، گامهای بیشتری برای اجراییشدنِ این قطعنامه و حفظ صلح و امنیت در منطقه بردارد.» این بدان معنا است که هر گاه عراق از مفاد این قطعنامه عدول کند، اهرمهای فشار بیشتری علیه او اِعمال خواهد شد. آمریکا با استفاده از همین قسمت از قطعنامه، در سال 1998 میلادی عملیات بمباران «روباه صحرا» را در خاک عراق صورت داد. در آن زمان سیاست دولت کلینتون مبنی بر «مهار دوگانه» عراق انجام میشد، یعنی فشار سیاسی و حقوقی از طرف سازمان ملل و تهدید نظامی و حمله به مراکز عراق توسط ارتش آمریکا. همین جا اشاره کنیم که پس از حمله نظامی روباه صحرا، یعنی در 31 اکتبر 1998 با امضای قانون «آزادسازی عراق» توسط کلینتون، تلاشهای موازی دیگری از طریق کمکهای مالی به مخالفان داخلی صدام آغاز شد. با وجود ادعاهای مکرر مقامات، حضور آمریکا در عراق پایانی ندارد: 1990، 1998، 2003، 2015، ... گزارش البرادعی مثبت بود اما باتلر با تأسف از «محدودیتها، عدم افشا و پنهان کاری» دولت عراق سخن گفت، با اینکه خود اذعان کرد دولت عراق، حتی اجازه بازرسی از مراکز مشکوک و دارای استفاده دوگانه (نظامی و غیرنظامی) را به آنها داده و تغییرات لازم را برای حصول اطمینان آنها انجام داده است. البرادعی در گزارش خود تأیید کرده بود عراق اجازه بازرسی از مراکز مورد نظر را داده است اسکات ریتر از بازرسان سازمان ملل نقش مهمی در تهیه مدارک علیه خرابکاریهای باتلر داشت عملیات «روباه صحرا» که از فوریه 1998، حرف و حدیثهایش شروع شده بود، تا 19 دسامبر ادامه یافت و طی آن کاخ صدام، بسیاری از مراکز اطلاعاتی عراق، سایتهای تحقیق و توسعه موشکی، سامانههای دفاع هوایی، انبار سلاح و مهمات، سربازخانهها و دفاتر ستادی نیروهای نظامی هدف بمباران هواپیماها و شلیک موشکها قرار گرفت. 97 هدفِ شناسایی شده مورد حمله قرار گرفتند. ویلیام کوهن وزیر دفاع، عملیات را یک موفقیت و بیل کلینتون آن را یک پیروزی توصیف کرد. اطلاعات بدست آمده از بازرسیها بقدری دقیق بود که تمام موشکها به هدف خورد. وزیر دفاع وقت آمریکا از عملیات با عنوان یک "پیروزی" یاد کرد سرنوشت کمیسیون بازرسی پس از حمله آمریکا پس از حملات آمریکا، کمیسیون متهم شد دسترسی به مدارک خود را برای عوامل آمریکایی فراهم ساخته است. عملاً فعالیتهای کمیسیون به حالت تعلیق درآمده بود و در سی ژوئن، باتلر بر اثر فشار روسیه، چین و فرانسه از ریاست آن استعفا داد. تا اینکه در دسامبر 1999 یعنی یک سال پس از عملیات روباه صحرا، شورای امنیت تصمیم گرفت سازوکار جدیدی را برای نظارت بر فعالیتهای نظامی عراق ایجاد کند از این رو با تصویب قطعنامه 1284، «کمیسیون رصد، راستیآزمایی و بازرسی سازمان ملل» را تأسیس کرد. این کمیته نیز بعدها به همکاری با آمریکا در جنگ 2003 میلادی متهم شد. یکی از گزارشهای کلیدی این کمیسیون را در دسامبر 2002 میلادی (سه ماه پیش از حمله آمریکا به عراق) در اینجا میتوانید ببینید. بر اثر اتهامات وارده در مورد نفوذ عوامل جاسوسی آمریکا، شورای امنیت در قطعنامه 1284 به کار کمیسیون بازرسی سازمان ملل پایان داد روسیه، فرانسه و چین به این قطعنامه رأی ممتنع دادند زیرا آن را مقدمه قیمومیت بر عراق میدانستند. امتناع آنها مانع از تصویب قطعنامه نشد، اما دولت عراق با بهرهگیری از انتقاد آنان، از پذیرش قطعنامه سر باز زد. در یکی دو سال آخر فعالیت کمیسیون، اتهامات علیه آن و رئیسش باتلر آن چنان بالا گرفته بود که کارمندان کمکهای انساندوستانه سازمان ملل (که در عراق هم فعال بودند) به بازرسان لقب UN-SCUM یعنی «تفاله سازمان ملل» داده بودند. بازرسان نیز البته تلافی میکردند. جمع بندی: آیا ایران، عراق خواهد شد؟ آنچه خواندید، سرنوشت عراق بود. عراق هم مانند ایران تحریم شد و به دلیل فشارهای وارده، به ناچار با نظارت شورای امنیت بر فعالیتهای نظامی خود موافقت کرد. بازرسان را راه داد و لیست پایگاههای خود را در اختیار آنان قرار داد. اما در نهایت با حمله به همان پایگاهها مواجه شد و مشخص شد اطلاعاتی که شورای امنیت از آن میخواست، برای رفع نگرانیهای منطقی آنها نبود بلکه نوعی عملیات شناسایی برای شناخت اهداف عملیات نظامی در سال 1998 بود. البته این تنها یکی از احتمالاتی است که ممکن است در مورد ایران نیز رخ دهد که گر چه به دلیل قطعیت تاریخی آن و همچنین وقوع آن در گذشته بسیار نزدیک و همسایه ما، باید جدی گرفته شود،اما پرونده هستهای ایران تفاوتهایی با پرونده سلاح کشتار جمعی عراق دارد که شاید سرنوشت دیگری برای بازرسی از مراکز نظامی ایران رقم بزند:
مشروعیت مردمی حکومتی که در انتخابات ریاست جمهوری اش کسی جز صدام جرأت نامزدی نداشت، خیلی با ایران کنونی متفاوت است!
نه از قدرت نظامی دشمن هراسی به دل راه دهیم، نه به استقبال جنگ برویم گزارشی از جلسات رسمی و غیررسمی این کمیتهها و همچنین نقشه راه آنها که هر دو سه سال یک بار توسط خودشان مورد بازبینی قرار می گیرد، در «مجله سازمان ملل» به چاپ می رسد. علاوه بر این، طبق قطعنامه 1737 شورای امنیت، رئیس کمیته نظارت بر اِعمال تحریمها علیه ایران موظف است دستکم هر 90 روز گزارشی از وضعیت اِعمال تحریمها و اقدامات کمیته را به شورای امنیت ارائه دهد. هماکنون ریاست کمیته با رومان مارچِسی از اسپانیا است و قائممقام وی از کشور چاد است که دوره مدیریت آنها تا پایان 2015 خواهد بود. باید بین بد و بدتر یکی را انتخاب کنیم. اما «بد» چیست و «بدتر» کدام است؟ در گزارشهای بعدی موارد دیگری از تجربه بازرسیها را بررسی خواهیم کرد. نظرات شما عزیزان: برچسبها: نصرآوران بازرسی از مراکز نظامی ایران عراق آمریکا جاسوسی [ پنج شنبه 21 خرداد 1394
] [ 15:30 ] [ نصر ] |
|
(function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-52170159-2', 'auto'); ga('send', 'pageview'); |